သင်ဟာ အသက်ရှစ်နှစ်အရွယ် မော်လီဆိုတဲ့ ကောင်မလေးတစ်ယောက်ရဲ့ မိဘဖြစ်တယ်ဆိုပါစို့။ သင်တို့ရဲ့သမီးမှာ အေမီနဲ့ ရိုစီ ဆိုတဲ့ အိမ်နီးနားချင်း သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက်ရှိတယ်။ အေမီရဲ့မိဘတွေဟာ သေနတ်တစ်လက် ပိုင်ဆိုင်တယ်လို့ သိထားတဲ့ အတွက် သင့်သမီးကို အေမီတို့အိမ်မှာ သွားကစားဖို့ သင်ပိတ်ပင်ကောင်း ပိတ်ပင် မိလိမ့်မယ်။ ခြံအနောက်ဘက်မှာ ရေကူးကန် တစ်ကန်ရှိတဲ့ ရိုစီတို့အိမ်မှာတော့ သင့်သမီးကို စိတ်ချလက်ချ သွားကစားစေမှာ အမှန်ဘဲ။ အေမီတို့အိမ်မှာ သွားမကစားစေဘဲ ရိုစီတို့အိမ်မှာ သွားကစားစေခြင်းဟာ မော်လီကို ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်မှုလို့ သင်တို့ ထင်ကောင်းထင်နေလိမ့်မယ်။
ဒါပေမယ့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ ကောက်ယူထားတဲ့ စာရင်းများအရ ရေကူးကန်ပေါင်း ၁၁,၀၀ဝ တိုင်းမှာ နှစ်စဉ် အနည်းဆုံး အသက်ဆယ်နှစ်အောက် ကလေးတစ်ယောက် ရေနစ်သေဆုံးတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ (အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ ရေကူးကန်ပေါင်း ခြောက်သန်းကျော်ရှိတဲ့ အတွက် အသက်ဆယ်နှစ်အောက် ကလေးပေါင်း ၅၅ဝ ခန့် ရေနစ်သေဆုံးတယ်လို့ ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။) တစ်ချိန်တည်းမှာဘဲ သေနတ် အလက်ပေါင်း တစ်သန်းကျော် မှာ ကလေးတစ်ယောက် နှစ်စဉ် ပစ်သတ်ခံရတယ်လို့ အမေရိကန်ရဲ့ စာရင်းအင်းအရ သိနိုင်ပါတယ်။ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ သေနတ် အလက်ပေါင်း သန်း၂၀ဝ ခန့် ရှိတဲ့အတွက် နှစ်စဉ် သေနတ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ပျမ်းမျှ ကလေးဦးရေ ၁၇၅ ယောက်ခန့် ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ကလေးသေနှုန်း (ရေကူးကန်ပေါင်း တစ်သောင်းတစ်ထောင်မှာ ကလေးတစ်ယောက်နှုန်း) နဲ့ (သေနတ်အလက် တစ်သန်းကျော်မှာ ကလေးတစ်ယောက်နှုန်း) ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် မော်လီကို သင်တို့ ကာကွယ်ဖို့ အတွက် ရွေးချယ်မှုဟာ အကောင်းဆုံးတော့ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သိနိုင်မှာပါ။
အမှန်တော့ အပေါ်က ဥပမာ နှစ်ခုကနေ ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ် နှစ်မျိုးရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု အတူညီပုံကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့နိုင်ပါတယ်။ အတိအကျပြောရမယ်ဆိုရင် သေနတ်လိုမျိုး အန္တရာယ်ကတော့ လူကို နာမည်ကြားတာနဲ့ ကြောက်စေပေမယ့် ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်အမျိုးအစားမျိုး ဖြစ်ပြီး ရေကူးကန်က မမြင်နိုင်ပေမယ့် တကယ်ဒုက္ခပေးတဲ့ အန္တရယ် မျိုးပါလို့ ဆိုထားပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ ကောက်ယူထားတဲ့ စာရင်းများအရ ရေကူးကန်ပေါင်း ၁၁,၀၀ဝ တိုင်းမှာ နှစ်စဉ် အနည်းဆုံး အသက်ဆယ်နှစ်အောက် ကလေးတစ်ယောက် ရေနစ်သေဆုံးတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ (အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ ရေကူးကန်ပေါင်း ခြောက်သန်းကျော်ရှိတဲ့ အတွက် အသက်ဆယ်နှစ်အောက် ကလေးပေါင်း ၅၅ဝ ခန့် ရေနစ်သေဆုံးတယ်လို့ ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။) တစ်ချိန်တည်းမှာဘဲ သေနတ် အလက်ပေါင်း တစ်သန်းကျော် မှာ ကလေးတစ်ယောက် နှစ်စဉ် ပစ်သတ်ခံရတယ်လို့ အမေရိကန်ရဲ့ စာရင်းအင်းအရ သိနိုင်ပါတယ်။ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ သေနတ် အလက်ပေါင်း သန်း၂၀ဝ ခန့် ရှိတဲ့အတွက် နှစ်စဉ် သေနတ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ပျမ်းမျှ ကလေးဦးရေ ၁၇၅ ယောက်ခန့် ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ကလေးသေနှုန်း (ရေကူးကန်ပေါင်း တစ်သောင်းတစ်ထောင်မှာ ကလေးတစ်ယောက်နှုန်း) နဲ့ (သေနတ်အလက် တစ်သန်းကျော်မှာ ကလေးတစ်ယောက်နှုန်း) ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် မော်လီကို သင်တို့ ကာကွယ်ဖို့ အတွက် ရွေးချယ်မှုဟာ အကောင်းဆုံးတော့ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သိနိုင်မှာပါ။
အမှန်တော့ အပေါ်က ဥပမာ နှစ်ခုကနေ ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ် နှစ်မျိုးရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု အတူညီပုံကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့နိုင်ပါတယ်။ အတိအကျပြောရမယ်ဆိုရင် သေနတ်လိုမျိုး အန္တရာယ်ကတော့ လူကို နာမည်ကြားတာနဲ့ ကြောက်စေပေမယ့် ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်အမျိုးအစားမျိုး ဖြစ်ပြီး ရေကူးကန်က မမြင်နိုင်ပေမယ့် တကယ်ဒုက္ခပေးတဲ့ အန္တရယ် မျိုးပါလို့ ဆိုထားပါတယ်။
~Freakonomics စာအုပ်ထဲက တစ်ပိုင်းတစ်စကို ဘာသာပြန်ထားတာပါ။ ~